De laatste tijd hoor ik veel mensen roepen “ik kies nu voor mezelf” of “ik moet leren om grenzen te stellen”. Eenieder die mij ook maar een beetje kent, weet dat deze woorden mij niet vreemd zijn. Hoe vaak heb ik ze zelf niet in mijn mond gehad, meestal in de aanloop naar een depressie toe?
In de meeste gevallen had dat tot gevolg dat ik mijn opleiding of mijn werkzaamheden uiteindelijk tot een halt riep. Wanneer mensen om mij heen mij in zo’n periode het goed bedoelde advies gaven om het rustiger aan te doen, dan werd ik daar dikwijls kribbig van. “Wat willen jullie nou?” dacht ik dan van binnen. “Zal ik dan de kinderen maar op straat zetten?” “Of maar gelijk stoppen met werken en de huur niet meer betalen?” “Of maar geen boodschappen meer doen en de was gewoon laten liggen?” Diep van binnen wist ik natuurlijk dat ze gelijk hadden en als ik dan mijn dagelijkse bezigheden op een rijtje zette, dan kwam ik tot de conclusie dat ik eigenlijk alleen mijn “vrijetijdsbesteding” van mijn programma kon schrappen.
Je kunt het eerste de beste psychologieboek open slaan, om te lezen dat de grootste fout die mensen maken wanneer ze dreigen overbelast te raken, het schrappen van hun vrijetijdsbesteding is. Juist die activiteiten waar je normaliter energie van krijgt, die je even kunnen afleiden van de druk die je voelt en die je kunnen helpen om dingen weer in perspectief te zetten, worden aan de kant gezet. En het gekke is: je wéét dat het zo werkt en toch stap je in die valkuil. Waarom dan toch?
“Je krijgt behoefte aan rust in de buitenwereld,
wanneer je je innerlijke rust verloren bent”.
Deze zin kwam ik onlangs weer eens tegen. Pas nu begrijp ik de ware essentie.
“Ik kies nu voor mezelf.” Maar welke “zelf” is dat nou eigenlijk, die dat zegt? Is dat de Zelf die weet dat zij een drie-eenheid is van Geest, ziel en persoonlijkheid? De zelf die werkelijk een diep innerlijk weten heeft dat de hobbels op je weg een uitnodiging zijn tot groei?
Of is dat de zelf die zich steeds verder laat verleiden door de “stoffelijke wereld”? De zelf die zich daardoor niet meer bewust is van haar innerlijke leiding? De persoonlijkheid die zich daardoor helemaal alleen voelt staan?
Begrijp me niet verkeerd. Elke hobbel op je weg is een uitnodiging tot groei. En een uitnodiging mag je ook afslaan. Niemand anders dan jijzelf kan en mag die beslissing voor je nemen.
“Ik moet leren om grenzen te stellen!” Een plaatje uit het boek van Ken Wilber “Zonder grenzen” doemt in mijn gedachten op. Het is een plaatje van het “bewustzijnsspectrum”, dat afbeeldt hoe het bewustzijn van de mens in de loop van zijn leven(s) groeit. Aan de linker kant van de lijn ligt de ervaring van het “zelf”, de binnenwereld. Aan de rechter kant van de lijn ligt de ervaring van het “niet-zelf”, de buitenwereld. De lijn is de grens die de mens in de verschillende stadia van bewustzijn trekt tussen zijn binnen- en zijn buitenwereld. Van belang om hierbij te noemen, is dat het niet-zelf, de buitenwereld, volgens Ken Wilber altijd een potentiële “vijand” is (angst!).
Tijdens mijn laatste depressie heb ik aan den lijve ondervonden dat ik me door mijn (succesvolle?) grenzen stellenarij steeds verder heb terug getrokken uit mijn bewustzijn van Eenheid. Ik heb mijn bewustzijn van “zelf” letterlijk terug voelen glijden vanuit de eenheid, naar de centaur, naar het ego, en tenslotte naar de persona. Ik heb gevoeld dat de “vijand”, mijn buitenwereld, steeds groter werd. Ik was voor mijn gevoel weer terug bij af. Kon mijn lichaam met al zijn beperkingen weer niet accepteren, kon de schaduwzijden in mijn persoonlijkheid weer niet accepteren… Maar ik stond erbij en ik keek ernaar… Niet meer bij machte om het proces te stoppen. Niet meer bij machte om hulp te vragen, uit wanhoop, uit schaamte, uit angst.
De vraag is dus: welke beweging maak je eigenlijk wanneer je op deze wijze kiest voor jezelf en grenzen gaat stellen. Ga je vooruit of achteruit?
En dat is nou net waar het meestal aan ontbreekt, wanneer je voelt dat de grond onder je vandaan zakt. Je wilt niet geholpen worden door anderen, je wilt alleen maar rust. En je wilt niet het risico lopen dat anderen je daarvan af zullen houden, hoe goed ze het ook met je voor hebben. Je weet niet meer dat je juist dan een ander nodig hebt die jou kan spiegelen, die jou kan helpen om je weer bewust te worden van wie je ten diepste bent.
Ik werk nu twee keer zoveel uren per week als bij mijn laatste baan en heb mijn andere bezigheden en verantwoordelijkheden ook niet verminderd. Een aantal weken geleden realiseerde ik me ineens dat ik het nog steeds hartstikke druk heb, maar dat ik helemaal geen stress meer ervaar. “Hoe is dat nou te verklaren?” vroeg ik me af.
Ik geloof dat je drukte pas als stress ervaart, wanneer je niet bewust gekozen hebt voor het leven dat je leidt, of wanneer je je niet meer bewust bent van de keuze die je gemaakt hebt. Met andere woorden, wanneer je niet meer leeft vanuit je hart.
Hoe het komt dat je door blijft hollen ten koste van jezelf? Omdat er nog schaduwstukken in jouzelf aanwezig zijn, delen van jou die je zelf nog niet kunt herkennen, erkennen en accepteren. “Ik moet een perfecte moeder zijn”, “ik mag anderen niet teleurstellen”, “als ik het opgeef, ben ik een loser”, “ik zal ze laten zien dat iemand met diabetes net zoveel kan als een ander”… vul ze maar in. Het zijn je eigen geconditioneerde (denk-)patronen die jouw stress veroorzaken, niet de eisen vanuit de buitenwereld.
Er heerst weer vreugde in mijn hart. Ik heb opnieuw mijn keuze gemaakt en besef me dat ik hem nu pas bevestigd en bekrachtigd heb. Ik heb mijn hele familie en vriendenkring uitgenodigd om mijn presentatie tijdens de open dag te komen bekijken. Ik was dankbaar dat mijn ouders en mijn zus gekomen waren. Ik kon ze laten zien, wie ik ten diepste ben.
En ik heb toen een nieuwe grens gelegd: niemand mocht Aglaja, de Masterclass en mijn werk voor de opleiding en de VSGP ooit nog mijn “hobby” noemen. Het was in die periode de vormgeving van mijn roeping, mijn levensvervulling, mijn levenswerk!
